14 Eylül 2022 tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi olarak Yönetmelik Çalıştayı organizasyonu gerçekleştirdik. Bakanlık ile 3’üncü Çalıştayımız oldu. Finalini de iki veya üç günlük şekilde bir toplantı ile yapmayı planladık Bugüne kadar konuşulan 8 önemli konudaki talebimize yönelik Bakanlık hazırlıklarını yaptı. Yaptıkları çalışmayı henüz yayınlamadılar. Bu toplantıya geldikten sonra bu Çalıştay’daki taleplerle birleştirelim. Sektörün taleplerini büyük ölçüde karşılayacak bir çalışma içinde olduklarını da ifade ettiler.
Taleplerin değerlendirilmesi
Bizim sorunlarımız ve bu sorunların çözümüne yönelik mevzuatta istediğimiz değişiklikleri Bakanlığın bakış açısı ile kamu yararı, ülke yararı, sektördeki sürdürülebilirlik açısından ele alındı. Temel nokta tüketici haklarının korunması ve ülke ekonomisi için faydalı sonuçlar oluşturması ve sektörün sürdürülebilir yapıda çalışma imkanına kavuşması gerekiyor. Talepler bu doğrultuda değerlendirilecek, Buradaki en önemli konu; kaynak israfını önlemek, kapasite kullanımını, verimliliği artırmak. Sektörün sürdürülebilir yapıya kavuşması buna bağlı. Firmaların daha güçlü yapılara sahip olması da büyük önem taşıyor. İttifakların artması lazım.
Taşıma organizatörlüğü kavramı
Taşıma organizatörlüğü kavramı gündeme geldi. Bazı firma sahiplerinin kendilerine göre kaygıları var. Biz bu kaygıların ne kadar yersiz olduğunu anlatmaya çalıştık. Zaten bugün ulusal ölçekteki büyük firmalar taşıma organizatörlüğü yapıyorlar. Bilet portalları küçük firmalardan yüksek, büyük firmalardan küçük komisyonlar alıyor. Yüzde 8-9’lara kadar varan komisyon uygulamaları var. Buna benzer birçok konuda taşıma organizatörlüğünün yarar sağlayacağını düşünüyoruz. Hepimiz aynı saatte sefer yapmayalım. Seferlerimizi birleştirelim. Hepimiz zarar edelim değil, özellikle kış aylarında dahi kar edelim. Kapasitemizi doğru kullanalım. Birçok olumlu sonuçları olan bir düzenleme.
Tabii Bakanlık yetkilileri “bir tekelleşme olmaması için bir üst limit koymak gerekiyor” dediler. Buna da hak veriyoruz. Bir şirket bütün sektörü domine etmesin. Bütün kaygıları giderecek düzenlemelerin yapılmasını görüştük. İhtar cezaları ile ilgili sıkıntılar da gündeme geldi. Bizim uzun yolda yolcu uçağa, orta ve kısa mesafede tren ile de rekabet ediliyor. Bunun dışında kayıt dışı taşımacılıkla sektörümüz yüzde 40 daraldı. Otogardan çıkan otobüs sayılarında bu net bir şekilde görülüyor.
Cezalar
Ulaştırma Bakanlığı belgelerine sahip araçların bağlanması ve ağır para cezalarına çarptırılması kabul edilebilir bir durum değil. Belgesi olup da ufak bir eksikliği yüzünden aracının bağlanması ve yüksek para cezası veriliyor. Bunun uygulanacağı yer kayıt dışı taşımacılardır. Korsana yaptırım 477 TL usulsüzlük cezası. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Etkin bir denetim süreci oluşturulmasını talep ettik. Hatta korsanı besleyen noktalarda Beylikdüzü, Kurtköy gibi eğer cep terminali yoksa oraya bir terminalin oluşturulması ve belgeye sahip taşımacıların yolcuyu taşıması sağlanmalı. Buradan doğan vergi kayıpları da önlenecektir.
Belgelerin sadeleştirilmesi
Çalıştayda belgelerin sadeleştirilmesi konusu tekrar gündeme geldi. Bu konuda Bakanlık adım atılacak. Araç yaşı konusu da aktarıldı. Pandemi ve savaşla birlikte artan maliyetlerin göz önüne alınarak belgelere kayıtlı özmal otobüslerin 12 yaş sınırının 15’e çekilmesi konusu kabul gördü. Turizm taşımacılığında araçlar çok az km yaptığı için o araçların 17 yaşına kadar çalışmasının da sağlanması lazım.
Şoför yaşı 26’tan 24’e iniyor
22 yaş konusu gündeme geldi. İçişleri Bakanlığı’nın da yapacağı düzenleme ile 22 yaşından 24 yaşına kadar aday şoför şeklinde bir oluşuma gidilmesi konuşuldu. Şoförlerin çalışma şartlarının iyileştirilmesi de konuşuldu. Şoförler mevsimlik işci gibi çalışıyorlar. Yazın şoför ihtiyacı, kışında şoföre iş vermek sorun oluyor. Burada adil bir denge oluşturulması ve çalışma şartlarını iyileştirirken erken emekli olmalarını sağlamak gerekiyor.
Acentelik düzenlemesi
F1 acenteliğinin düzenlenmesi konusunda prensipte anlaşıldı. Ticaret Bakanlığı’nın otobüs taşımacılığını e-ticaret kapsamına alınması için görüşmeler yapılacak. Bilet portalların tekelleşmesini önleyecek ciddi düzenlemelerin de yapılacağına inanıyoruz.
Çok verimli bir toplantı oldu
Bu Çalıştay organizasyonuna destek veren başta TOBB Başkanı Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu’na, Başkan Yardımcısı Tamer Kıran,ekibine Ulaştırma Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Murat Baştör’e, Daire Başkanı Sayın Kerim Cicioğlu’na ve bakanlık yetkililerine hepsine çok çok teşekkür ediyorum. Ben çok verimli bir toplantı olduğunu düşünüyorum. Şimdi sonuçlar önemli. Ben bu sonuçları en geç Kasım başı veya Aralık ayında yapılacak toplantıda uygulamaya dönüşeceğine inanıyorum.
Kalıcı bir Yönetmelik
Yeni yıla yeni Yönetmelik ile girmeyi hedefliyoruz. Ama böyle yama şeklinde değil, sektörün geçmişten gelen birikmiş sorunlarını çözen, gelecekle ilgili sürdürülebilirliği sağlayacak Yönetmeliği kalıcı şekilde sağlamamız gerekiyor. ■