06.07.2015, 13:44

Otobüsçü, aşıktır 302’ye...

Latif Karaali

Latif Karaali

Otomarsan AŞ’nin ilk Genel Müdürü Hasan Tahsin ÖNALP’ın anısına. (3)

Sayın H. Tahsin Önalp ile sohbetimizi bu hafta da sürdürüyoruz. 
Çok uzun süren bir görüşmeden pasajlar aktardım.
“Eskiler” olabilir.
Zamanı geldiğinde onları da yazarım.
*  *  *
Evet... Görüştüğümüz şahsiyet, Otomarsan’ın ilk genel müdürü...
Otomotiv sanayinin hayatta olan en eski mensubu...
Eski Karayolları Genel Müdürü...
Eski Bakan... Ayrıca, bir başka önemli özelliği daha var:
Türk Wiliys’de  fabrika müdürlüğü yapmış. Bu göreviyle birlikte Dr. Önalp otomotivin “ilk fabrika müdürü” olmuş.
*  *  *
Magirusların dönemi...
“Ne geçti, Magirus geçti...” denirdi.
O günleri anlatıyor Tahsin Bey:
“Biz başlangıçta devreye girerken, Türkiye’de Magirus vardı.
İzzet Ünver’i tanırım...
Adnan Menderesi’in terzisiydi...
Kolaylıkla işleri hallediyordu.
Biz devreye girdiğimiz zaman ‘bir otobüs satın; ben bıyıklarımı keserim, atarım’ demişti.
Tabii ben onun iştahını kestim.
O tek tabanca, istediği gibi oynuyor.
Ama, otobüsü buradan Kars’a gidiyor, Kars’ta en az 12 saat beklemesi lazım.
Hava soğutmalı olduğu için motor, Türkiye’nin şartlarına uygun değil.
Siz hava soğutmalı  motoru ya sahile göre ayarlayacaksınız, ya yüksek rakıma göre ayarlayacaksınız.
Buradan Kars’a giden araba, 0 seviyesinden 1900 metreye kadar çıkıyor.
Günde dört mevsim değiştiriyor.
Bunlar şartlar altında tabii, hava soğutmalı motor pek revaçta değildi. Benim arabam buradan gidiyor Kars’a kadar, anahtarı kapatmadan tekrar dönüyor İstanbul’a.
Onun için, kısa bir süre sonra Magirus’u perişan ettik. Yüzde 70, yüzde 80’di benim zamanımda pazar payı.”
*  *  *
O dönemlerde fiyatı devlet belirliyor.
Üretilecek otobüsün fiyatının nasıl tesbit edildiğini Tahsin Bey’den dinleyelim:
“Çok Enteresan bir konudur.
Allah selamet versin, Almanlar’la beraber Sanayi Bakanı Mehmet Turgut’a gittik. Mehmet Turgut lisan bilmiyor.
Bu yüzden benimle konuştu. Almanlar küplere bindi. ‘Nasıl olur, bizimle konuşmuyor da seninle konuşur’ diye.
Gayet normaldir. Sen Türkçe biliyor musun; bilmiyorsun.
O da Almanca bilmiyor.
Öyleyse; ben size aracılık edeceğim.
Sizinle konuşacağına, direkt benimle konuşuyor. Haklı... Nihayet, bakan!
Ben Almanya’ya gitsem Alman Başbakanı veya Cumhurbaşkanı beni kabul eder mi, etmez. Neyse...
Mehmet Turgut bize fiyat verdi.
Biz onlara 450 bin liradan fiyat açtık.
Halbuki Mehmet Turgut 270 bin lira fiyat verdi... Bas bas bağırıyoruz... ‘Olmaz böyle bir şey’ diye.”
Tahsin Bey anlatırken, “neye göre tesbit ediliyor fiyat” diye sordum.
Cevap... “Margirus’un fiyatı 320 bin.
Sen de yeni devreye giriyorsun.
Bakan’ın vermiş olduğu fiyat, benim lehime oldu. Aksi takdirde ben pazarın yüzde 80’inin ele geçiremiyordum ki...
Adam 320 bin liraya Marigus alacağına 270 bin liraya Mercedes’i tercih etti tabii...
Montaj Sanayi Talimatı’na göre, onlarla anlaşıp, fiyatı ona göre tesbit ediyorsunuz.
Fiyat böyle.”
*  *  *
Ecevit dönemi... Yokluklar... Sıkıntılar... Ecevit, umudumuzdu. “Otobüsü ucuza alacaksınız” diye bir vaatle çıkmıştı.
Sonra otobüsün fiyatı arttı. O günlerle ilgili ne düşünüyor Tahsin Bey? Anlatıyor:
“Genç Ecevit. İlk seçim otobüsünü biz yaptık ona... Onunla da bir kavgamız var.
Ikarusları alırken  ‘burada bu kadar müessese var niye Ikarus alınıyor’ deyince ‘Tahsin bey biz iyi çikolatayı satacağız, kötü çikolatayı da ithal edeceğiz’ demişti.
Böyle bir mantık var mı yahu? Kafa işte!”
*  *  *
Dönelim 302’ye...
“Adam el arabası yapmış, üzerine 302 koymuş. 302 Türk otobüs piyasasına hem para kazandırdı hem değer kazandı.
Benim arabamla adam çıkıyor, buradan Kars’a kadar gidiyor, kontağı kapatmadan dönüyordu.
Biz çok mücadele ettik.
45 kişiyle başladık.
Öndeki katlanabilir hostes koltuğu ile 45 kişilikti. Halbuki MAN 41 kişiyle başladı.
Benim 4 kişilik fazlam, MAN’ı perişan etti. 4 koltuk arabanın genel masraflarını karşılıyordu.”
*  *  *
Bugün otobüsçülerin “efsane” dediği 302 hâlâ yollarda...
Otobüsçü hep 302 dönemini yâdeder...
En iyi parayı o dönemde kazandığını anlatır... Otobüsçü aşıktır 302’ye...
H.Tahsin Önalp de aşıktır 302’ye! Tahsin Bey’den dinleyelim:
“302 her yerde var.
Hepsinde emeğim var...
Çoçuğum gibi; ölmeyen efsane...
302, Türk otobüsçülük piyasasına para kazandırdı. 302 para kazandırdı; Otomarsan da gelişti.” ■
#Otobüsçü #aşıktır #ye
Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Dr. Zeki Dönmez
Dr. Zeki Dönmez
Terminal dışı varış-kalkış...
26 Şubat 2013
Sami Acerüzümoğlu
Sami Acerüzümoğlu
Seyahatname-3
12 Aralık 2024
Yorumlar (1)
erkan gürses 10 yıl önce
Nerde o 0302 ler çocukken babamla çalıştım unutulmaz günlerdi 1972 model di benimde doğum 1972 yaşıttı kısaca O302 AŞK DİR selamlar
Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)
banner117
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 28 71
2. Fenerbahçe 27 65
3. Samsunspor 28 51
4. Beşiktaş 27 47
5. Eyüpspor 27 44
6. Göztepe 27 38
7. Gaziantep FK 27 38
8. Kasımpaşa 28 38
9. Trabzonspor 27 36
10. Başakşehir 26 36
11. Antalyaspor 28 36
12. Konyaspor 28 34
13. Rizespor 27 33
14. Alanyaspor 28 31
15. Sivasspor 28 30
16. Bodrum FK 28 30
17. Kayserispor 27 30
18. Hatayspor 27 19
19. A.Demirspor 27 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 30 59
2. Karagümrük 31 56
3. Erzurumspor 31 54
4. Gençlerbirliği 31 51
5. Bandırmaspor 31 51
6. İstanbulspor 31 49
7. Ahlatçı Çorum FK 31 46
8. Amed Sportif 31 46
9. Boluspor 31 45
10. Ümraniye 31 45
11. Iğdır FK 31 44
12. Keçiörengücü 31 42
13. Esenler Erokspor 30 41
14. Pendikspor 31 41
15. Sakaryaspor 30 39
16. Ankaragücü 30 38
17. Manisa FK 31 37
18. Şanlıurfaspor 31 34
19. Adanaspor 31 27
20. Yeni Malatyaspor 31 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 29 70
2. Arsenal 29 58
3. Nottingham Forest 29 54
4. Chelsea 29 49
5. M.City 29 48
6. Newcastle 28 47
7. Brighton 29 47
8. Fulham 29 45
9. Aston Villa 29 45
10. Bournemouth 29 44
11. Brentford 29 41
12. Crystal Palace 28 39
13. M. United 29 37
14. Tottenham 29 34
15. Everton 29 34
16. West Ham United 29 34
17. Wolves 29 26
18. Ipswich Town 29 17
19. Leicester City 29 17
20. Southampton 29 9
Takımlar O P
1. Barcelona 28 63
2. Real Madrid 29 63
3. Atletico Madrid 29 57
4. Athletic Bilbao 28 52
5. Villarreal 27 44
6. Real Betis 28 44
7. Rayo Vallecano 29 40
8. Mallorca 28 40
9. Celta Vigo 28 39
10. Real Sociedad 29 38
11. Sevilla 28 36
12. Getafe 28 36
13. Girona 28 34
14. Osasuna 28 33
15. Espanyol 28 29
16. Valencia 28 28
17. Deportivo Alaves 29 27
18. Leganes 29 27
19. Las Palmas 28 25
20. Real Valladolid 29 16