06.07.2015, 13:44
Otobüsçü, aşıktır 302’ye...
Otomarsan AŞ’nin ilk Genel Müdürü Hasan Tahsin ÖNALP’ın anısına. (3)
Sayın H. Tahsin Önalp ile sohbetimizi bu hafta da sürdürüyoruz.
Sayın H. Tahsin Önalp ile sohbetimizi bu hafta da sürdürüyoruz.
Çok uzun süren bir görüşmeden pasajlar aktardım.
“Eskiler” olabilir.
Zamanı geldiğinde onları da yazarım.
* * *
Evet... Görüştüğümüz şahsiyet, Otomarsan’ın ilk genel müdürü...
Otomotiv sanayinin hayatta olan en eski mensubu...
Eski Karayolları Genel Müdürü...
Eski Bakan... Ayrıca, bir başka önemli özelliği daha var:
Türk Wiliys’de fabrika müdürlüğü yapmış. Bu göreviyle birlikte Dr. Önalp otomotivin “ilk fabrika müdürü” olmuş.
* * *
Magirusların dönemi...
“Ne geçti, Magirus geçti...” denirdi.
O günleri anlatıyor Tahsin Bey:
“Biz başlangıçta devreye girerken, Türkiye’de Magirus vardı.
İzzet Ünver’i tanırım...
Adnan Menderesi’in terzisiydi...
Kolaylıkla işleri hallediyordu.
Biz devreye girdiğimiz zaman ‘bir otobüs satın; ben bıyıklarımı keserim, atarım’ demişti.
Tabii ben onun iştahını kestim.
O tek tabanca, istediği gibi oynuyor.
Ama, otobüsü buradan Kars’a gidiyor, Kars’ta en az 12 saat beklemesi lazım.
Hava soğutmalı olduğu için motor, Türkiye’nin şartlarına uygun değil.
Siz hava soğutmalı motoru ya sahile göre ayarlayacaksınız, ya yüksek rakıma göre ayarlayacaksınız.
Buradan Kars’a giden araba, 0 seviyesinden 1900 metreye kadar çıkıyor.
Günde dört mevsim değiştiriyor.
Bunlar şartlar altında tabii, hava soğutmalı motor pek revaçta değildi. Benim arabam buradan gidiyor Kars’a kadar, anahtarı kapatmadan tekrar dönüyor İstanbul’a.
Onun için, kısa bir süre sonra Magirus’u perişan ettik. Yüzde 70, yüzde 80’di benim zamanımda pazar payı.”
* * *
O dönemlerde fiyatı devlet belirliyor.
Üretilecek otobüsün fiyatının nasıl tesbit edildiğini Tahsin Bey’den dinleyelim:
“Çok Enteresan bir konudur.
Allah selamet versin, Almanlar’la beraber Sanayi Bakanı Mehmet Turgut’a gittik. Mehmet Turgut lisan bilmiyor.
Bu yüzden benimle konuştu. Almanlar küplere bindi. ‘Nasıl olur, bizimle konuşmuyor da seninle konuşur’ diye.
Gayet normaldir. Sen Türkçe biliyor musun; bilmiyorsun.
O da Almanca bilmiyor.
Öyleyse; ben size aracılık edeceğim.
Sizinle konuşacağına, direkt benimle konuşuyor. Haklı... Nihayet, bakan!
Ben Almanya’ya gitsem Alman Başbakanı veya Cumhurbaşkanı beni kabul eder mi, etmez. Neyse...
Mehmet Turgut bize fiyat verdi.
Biz onlara 450 bin liradan fiyat açtık.
Halbuki Mehmet Turgut 270 bin lira fiyat verdi... Bas bas bağırıyoruz... ‘Olmaz böyle bir şey’ diye.”
Tahsin Bey anlatırken, “neye göre tesbit ediliyor fiyat” diye sordum.
Cevap... “Margirus’un fiyatı 320 bin.
Sen de yeni devreye giriyorsun.
Bakan’ın vermiş olduğu fiyat, benim lehime oldu. Aksi takdirde ben pazarın yüzde 80’inin ele geçiremiyordum ki...
Adam 320 bin liraya Marigus alacağına 270 bin liraya Mercedes’i tercih etti tabii...
Montaj Sanayi Talimatı’na göre, onlarla anlaşıp, fiyatı ona göre tesbit ediyorsunuz.
Fiyat böyle.”
* * *
Ecevit dönemi... Yokluklar... Sıkıntılar... Ecevit, umudumuzdu. “Otobüsü ucuza alacaksınız” diye bir vaatle çıkmıştı.
Sonra otobüsün fiyatı arttı. O günlerle ilgili ne düşünüyor Tahsin Bey? Anlatıyor:
“Genç Ecevit. İlk seçim otobüsünü biz yaptık ona... Onunla da bir kavgamız var.
Ikarusları alırken ‘burada bu kadar müessese var niye Ikarus alınıyor’ deyince ‘Tahsin bey biz iyi çikolatayı satacağız, kötü çikolatayı da ithal edeceğiz’ demişti.
Böyle bir mantık var mı yahu? Kafa işte!”
* * *
Dönelim 302’ye...
“Adam el arabası yapmış, üzerine 302 koymuş. 302 Türk otobüs piyasasına hem para kazandırdı hem değer kazandı.
Benim arabamla adam çıkıyor, buradan Kars’a kadar gidiyor, kontağı kapatmadan dönüyordu.
Biz çok mücadele ettik.
45 kişiyle başladık.
Öndeki katlanabilir hostes koltuğu ile 45 kişilikti. Halbuki MAN 41 kişiyle başladı.
Benim 4 kişilik fazlam, MAN’ı perişan etti. 4 koltuk arabanın genel masraflarını karşılıyordu.”
* * *
Bugün otobüsçülerin “efsane” dediği 302 hâlâ yollarda...
Otobüsçü hep 302 dönemini yâdeder...
En iyi parayı o dönemde kazandığını anlatır... Otobüsçü aşıktır 302’ye...
H.Tahsin Önalp de aşıktır 302’ye! Tahsin Bey’den dinleyelim:
“302 her yerde var.
Hepsinde emeğim var...
Çoçuğum gibi; ölmeyen efsane...
302, Türk otobüsçülük piyasasına para kazandırdı. 302 para kazandırdı; Otomarsan da gelişti.” ■
erkan gürses
9 yıl önce
Nerde o 0302 ler çocukken babamla çalıştım unutulmaz günlerdi 1972 model di benimde doğum 1972 yaşıttı kısaca O302 AŞK DİR selamlar
Cevapla
Beğendim (0)
Beğenmedim (0)
15
açık
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Galatasaray | 11 | 31 |
| 2. Fenerbahçe | 11 | 26 |
| 3. Samsunspor | 12 | 25 |
| 4. Eyüpspor | 12 | 22 |
| 5. Beşiktaş | 11 | 21 |
| 6. Göztepe | 11 | 18 |
| 7. Sivasspor | 12 | 17 |
| 8. Başakşehir | 11 | 16 |
| 9. Kasımpasa | 12 | 14 |
| 10. Konyaspor | 12 | 14 |
| 11. Antalyaspor | 12 | 14 |
| 12. Rizespor | 11 | 13 |
| 13. Trabzonspor | 11 | 12 |
| 14. Gaziantep FK | 11 | 12 |
| 15. Kayserispor | 11 | 12 |
| 16. Bodrumspor | 12 | 11 |
| 17. Alanyaspor | 11 | 10 |
| 18. Hatayspor | 11 | 6 |
| 19. A.Demirspor | 11 | 2 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Kocaelispor | 12 | 25 |
| 2. Bandırmaspor | 12 | 24 |
| 3. Erzurumspor | 12 | 22 |
| 4. Karagümrük | 12 | 21 |
| 5. Igdir FK | 12 | 21 |
| 6. Ankaragücü | 12 | 19 |
| 7. Ahlatçı Çorum FK | 12 | 19 |
| 8. Boluspor | 12 | 18 |
| 9. Şanlıurfaspor | 12 | 18 |
| 10. Manisa FK | 12 | 17 |
| 11. Esenler Erokspor | 12 | 17 |
| 12. Ümraniye | 12 | 17 |
| 13. Pendikspor | 12 | 17 |
| 14. Keçiörengücü | 12 | 15 |
| 15. Gençlerbirliği | 12 | 15 |
| 16. İstanbulspor | 12 | 14 |
| 17. Amed Sportif | 12 | 14 |
| 18. Sakaryaspor | 12 | 13 |
| 19. Adanaspor | 12 | 7 |
| 20. Yeni Malatyaspor | 12 | -3 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Liverpool | 11 | 28 |
| 2. M.City | 11 | 23 |
| 3. Chelsea | 11 | 19 |
| 4. Arsenal | 11 | 19 |
| 5. Nottingham Forest | 11 | 19 |
| 6. Brighton | 11 | 19 |
| 7. Fulham | 11 | 18 |
| 8. Newcastle | 11 | 18 |
| 9. Aston Villa | 11 | 18 |
| 10. Tottenham | 11 | 16 |
| 11. Brentford | 11 | 16 |
| 12. Bournemouth | 11 | 15 |
| 13. M. United | 11 | 15 |
| 14. West Ham United | 11 | 12 |
| 15. Leicester City | 11 | 10 |
| 16. Everton | 11 | 10 |
| 17. Ipswich Town | 11 | 8 |
| 18. Crystal Palace | 11 | 7 |
| 19. Wolves | 11 | 6 |
| 20. Southampton | 11 | 4 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Barcelona | 13 | 33 |
| 2. Real Madrid | 12 | 27 |
| 3. Atletico Madrid | 13 | 26 |
| 4. Villarreal | 12 | 24 |
| 5. Osasuna | 13 | 21 |
| 6. Athletic Bilbao | 13 | 20 |
| 7. Real Betis | 13 | 20 |
| 8. Real Sociedad | 13 | 18 |
| 9. Mallorca | 13 | 18 |
| 10. Girona | 13 | 18 |
| 11. Celta Vigo | 13 | 17 |
| 12. Rayo Vallecano | 12 | 16 |
| 13. Sevilla | 13 | 15 |
| 14. Leganes | 13 | 14 |
| 15. Deportivo Alaves | 13 | 13 |
| 16. Las Palmas | 13 | 12 |
| 17. Getafe | 13 | 10 |
| 18. Espanyol | 12 | 10 |
| 19. Real Valladolid | 13 | 9 |
| 20. Valencia | 11 | 7 |
