06.07.2015, 13:44

Otobüsçü, aşıktır 302’ye...

Latif Karaali

Latif Karaali

Otomarsan AŞ’nin ilk Genel Müdürü Hasan Tahsin ÖNALP’ın anısına. (3)

Sayın H. Tahsin Önalp ile sohbetimizi bu hafta da sürdürüyoruz. 
Çok uzun süren bir görüşmeden pasajlar aktardım.
“Eskiler” olabilir.
Zamanı geldiğinde onları da yazarım.
*  *  *
Evet... Görüştüğümüz şahsiyet, Otomarsan’ın ilk genel müdürü...
Otomotiv sanayinin hayatta olan en eski mensubu...
Eski Karayolları Genel Müdürü...
Eski Bakan... Ayrıca, bir başka önemli özelliği daha var:
Türk Wiliys’de  fabrika müdürlüğü yapmış. Bu göreviyle birlikte Dr. Önalp otomotivin “ilk fabrika müdürü” olmuş.
*  *  *
Magirusların dönemi...
“Ne geçti, Magirus geçti...” denirdi.
O günleri anlatıyor Tahsin Bey:
“Biz başlangıçta devreye girerken, Türkiye’de Magirus vardı.
İzzet Ünver’i tanırım...
Adnan Menderesi’in terzisiydi...
Kolaylıkla işleri hallediyordu.
Biz devreye girdiğimiz zaman ‘bir otobüs satın; ben bıyıklarımı keserim, atarım’ demişti.
Tabii ben onun iştahını kestim.
O tek tabanca, istediği gibi oynuyor.
Ama, otobüsü buradan Kars’a gidiyor, Kars’ta en az 12 saat beklemesi lazım.
Hava soğutmalı olduğu için motor, Türkiye’nin şartlarına uygun değil.
Siz hava soğutmalı  motoru ya sahile göre ayarlayacaksınız, ya yüksek rakıma göre ayarlayacaksınız.
Buradan Kars’a giden araba, 0 seviyesinden 1900 metreye kadar çıkıyor.
Günde dört mevsim değiştiriyor.
Bunlar şartlar altında tabii, hava soğutmalı motor pek revaçta değildi. Benim arabam buradan gidiyor Kars’a kadar, anahtarı kapatmadan tekrar dönüyor İstanbul’a.
Onun için, kısa bir süre sonra Magirus’u perişan ettik. Yüzde 70, yüzde 80’di benim zamanımda pazar payı.”
*  *  *
O dönemlerde fiyatı devlet belirliyor.
Üretilecek otobüsün fiyatının nasıl tesbit edildiğini Tahsin Bey’den dinleyelim:
“Çok Enteresan bir konudur.
Allah selamet versin, Almanlar’la beraber Sanayi Bakanı Mehmet Turgut’a gittik. Mehmet Turgut lisan bilmiyor.
Bu yüzden benimle konuştu. Almanlar küplere bindi. ‘Nasıl olur, bizimle konuşmuyor da seninle konuşur’ diye.
Gayet normaldir. Sen Türkçe biliyor musun; bilmiyorsun.
O da Almanca bilmiyor.
Öyleyse; ben size aracılık edeceğim.
Sizinle konuşacağına, direkt benimle konuşuyor. Haklı... Nihayet, bakan!
Ben Almanya’ya gitsem Alman Başbakanı veya Cumhurbaşkanı beni kabul eder mi, etmez. Neyse...
Mehmet Turgut bize fiyat verdi.
Biz onlara 450 bin liradan fiyat açtık.
Halbuki Mehmet Turgut 270 bin lira fiyat verdi... Bas bas bağırıyoruz... ‘Olmaz böyle bir şey’ diye.”
Tahsin Bey anlatırken, “neye göre tesbit ediliyor fiyat” diye sordum.
Cevap... “Margirus’un fiyatı 320 bin.
Sen de yeni devreye giriyorsun.
Bakan’ın vermiş olduğu fiyat, benim lehime oldu. Aksi takdirde ben pazarın yüzde 80’inin ele geçiremiyordum ki...
Adam 320 bin liraya Marigus alacağına 270 bin liraya Mercedes’i tercih etti tabii...
Montaj Sanayi Talimatı’na göre, onlarla anlaşıp, fiyatı ona göre tesbit ediyorsunuz.
Fiyat böyle.”
*  *  *
Ecevit dönemi... Yokluklar... Sıkıntılar... Ecevit, umudumuzdu. “Otobüsü ucuza alacaksınız” diye bir vaatle çıkmıştı.
Sonra otobüsün fiyatı arttı. O günlerle ilgili ne düşünüyor Tahsin Bey? Anlatıyor:
“Genç Ecevit. İlk seçim otobüsünü biz yaptık ona... Onunla da bir kavgamız var.
Ikarusları alırken  ‘burada bu kadar müessese var niye Ikarus alınıyor’ deyince ‘Tahsin bey biz iyi çikolatayı satacağız, kötü çikolatayı da ithal edeceğiz’ demişti.
Böyle bir mantık var mı yahu? Kafa işte!”
*  *  *
Dönelim 302’ye...
“Adam el arabası yapmış, üzerine 302 koymuş. 302 Türk otobüs piyasasına hem para kazandırdı hem değer kazandı.
Benim arabamla adam çıkıyor, buradan Kars’a kadar gidiyor, kontağı kapatmadan dönüyordu.
Biz çok mücadele ettik.
45 kişiyle başladık.
Öndeki katlanabilir hostes koltuğu ile 45 kişilikti. Halbuki MAN 41 kişiyle başladı.
Benim 4 kişilik fazlam, MAN’ı perişan etti. 4 koltuk arabanın genel masraflarını karşılıyordu.”
*  *  *
Bugün otobüsçülerin “efsane” dediği 302 hâlâ yollarda...
Otobüsçü hep 302 dönemini yâdeder...
En iyi parayı o dönemde kazandığını anlatır... Otobüsçü aşıktır 302’ye...
H.Tahsin Önalp de aşıktır 302’ye! Tahsin Bey’den dinleyelim:
“302 her yerde var.
Hepsinde emeğim var...
Çoçuğum gibi; ölmeyen efsane...
302, Türk otobüsçülük piyasasına para kazandırdı. 302 para kazandırdı; Otomarsan da gelişti.” ■
#Otobüsçü #aşıktır #ye
Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Dr. Zeki Dönmez
Dr. Zeki Dönmez
Terminal dışı varış-kalkış...
26 Şubat 2013
Sami Acerüzümoğlu
Sami Acerüzümoğlu
Seyahatname-3
12 Aralık 2024
Yorumlar (1)
erkan gürses 10 yıl önce
Nerde o 0302 ler çocukken babamla çalıştım unutulmaz günlerdi 1972 model di benimde doğum 1972 yaşıttı kısaca O302 AŞK DİR selamlar
Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)
banner117
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 27 71
2. Fenerbahçe 26 62
3. Samsunspor 27 51
4. Beşiktaş 26 44
5. Eyüpspor 27 44
6. Gaziantep FK 26 38
7. Göztepe 26 37
8. Başakşehir 26 36
9. Trabzonspor 26 35
10. Kasımpaşa 27 35
11. Rizespor 27 33
12. Antalyaspor 27 33
13. Konyaspor 27 31
14. Alanyaspor 27 31
15. Bodrum FK 27 30
16. Sivasspor 27 27
17. Kayserispor 26 27
18. Hatayspor 26 19
19. A.Demirspor 26 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 30 59
2. Karagümrük 30 53
3. Erzurumspor 30 51
4. Bandırmaspor 30 50
5. Gençlerbirliği 30 48
6. İstanbulspor 30 46
7. Ahlatçı Çorum FK 30 45
8. Boluspor 30 44
9. Ümraniye 30 44
10. Amed Sportif 30 43
11. Iğdır FK 30 43
12. Keçiörengücü 30 42
13. Esenler Erokspor 30 41
14. Pendikspor 30 40
15. Sakaryaspor 30 39
16. Ankaragücü 30 38
17. Manisa FK 30 37
18. Şanlıurfaspor 30 34
19. Adanaspor 30 27
20. Yeni Malatyaspor 30 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 29 70
2. Arsenal 29 58
3. Nottingham Forest 29 54
4. Chelsea 29 49
5. M.City 29 48
6. Newcastle 28 47
7. Brighton 29 47
8. Fulham 29 45
9. Aston Villa 29 45
10. Bournemouth 29 44
11. Brentford 29 41
12. Crystal Palace 28 39
13. M. United 29 37
14. Tottenham 29 34
15. Everton 29 34
16. West Ham United 29 34
17. Wolves 29 26
18. Ipswich Town 29 17
19. Leicester City 29 17
20. Southampton 29 9
Takımlar O P
1. Barcelona 27 60
2. Real Madrid 28 60
3. Atletico Madrid 28 56
4. Athletic Bilbao 28 52
5. Villarreal 27 44
6. Real Betis 28 44
7. Mallorca 28 40
8. Celta Vigo 28 39
9. Rayo Vallecano 28 37
10. Sevilla 28 36
11. Getafe 28 36
12. Real Sociedad 28 35
13. Girona 28 34
14. Osasuna 27 33
15. Espanyol 27 28
16. Valencia 28 28
17. Deportivo Alaves 28 27
18. Leganes 28 27
19. Las Palmas 28 25
20. Real Valladolid 28 16