Otomarsan’ın kuruluşu - 1

İki yıl önce Mercedes-Benz Yöneticileri ve Bayileri ile Barcelona’ya gittik. Barcelona’da Sn. Ergin İMRE ile sohbetimizde Türkiye’de Otobüs tarihi ile ilgili sohbetimiz oldu.

Ergin Abi bana “Sen bu konular ile ilgileniyor ve yazıyorsun. Sana babam Dr. İzzet İMRE’nin Otomarsan’ın  kuruluşu ile ilgili tarihsel gelişimini belgeleri ile bir kitapçık göndereceğim” dedi.

Nitekim bir zaman sonra kitapçığı bana gönderdi.

Kitapçıkta belgeleri ile Otomarsan’ın kuruluş hikayesi var.

Sektör adına teşekkürler Sn. Ergin İmre.

Allah rahmet eylesin Dr. İzzet İmre.

Kuruluşta en büyük emek Mengerler ailesinindi.

Ve Kadir Has’ın katkılarıydı.

* * *

Çok enteresan…

Zor bir süreç…

Gerek Mercedes-Benz AG, gerekse Türk Hükümetinin ikna aşaması, bürokrasiyi aşma hikayesi.

Eminim bütün işi otobüs olan gerek üretici, gerek bayi, gerekse otobüs işletmecileri bu hikayeyi bilmiyor veya bildiğini sanmıyorum.

Bu hikayeyi anlatacağım. Anlatmadan öncede OSD (Otomotiv Sanayi Derneği) Genel Sekreteri Sn. Prof. Dr. Ercan TEZER bana Türk Otomotiv Sanayinin Tarihsel Gelişimi kitabını gönderdi. (Yazarı Ahmet AZCANLI, Otomotiv Sanayi Derneği yayını)

Teşekkürler Sevgili Hocam.

* * *

Bu kitabın önsözünü de Dr. Mühendis Hasan Tahsin ÖNALP yazmış. Sn. Tahsin ÖNALP’ta Otomarsan’ın kurucu Genel Müdürü’dür. Önsözden bir alıntı yapayım.

Bu gelişim Daimler-Benz’in temelini oluşturur. Mercedes-Benz AG’de Daimler-Benz’e bağlı bir kurum.

İşte bu kurumun Türkiye’de ki ortaklığı Otomarsan.

* * *

Öncelikle Rahmetli Adnan Menderes Türkiye İş Bankası’na talimat verir.

İş Bankası’nın mektubundan birkaç not aktarayım.

Türkiye’nin iktisadi büyümesi hızla devam etmektedir (Büyüme %3’tür). Özellikle Nakliye sektöründe büyük ihtiyaçlar vardır. Son senelerde Uluslararası standartlara uygun yollar yapılmıştır. Limanlardan, şehirlerden köylere kadar yol bağlantıları yapılmaktadır.

1957 senesinin yıl sonu itibari ile yaz kış kullanılabilir yolların toplamı 32.952 km’dir.

İthal edilen kamyon, otobüs adeti 76.361’dir. Şu an itibari ile senelik ihtiyacımız en azından 2 bin otobüs, 5 bin adet kamyondur. Döviz problemimiz dolayısı ile bu adetlerde araç ithal etmemiz mümkün değildir.

Bu ihtiyacımızı sağlamak için Bankamız (İş Bankası) fabrika ve diğer bir banka, yabancı bir ortak ile birlikte ortaklık kurmaya karar vermiştir.

Dünyanın sayılı kamyon ve otobüs imalatçılarını Türkiye’ye yatırım yapmaya davet eder.

İş Bankası’da dünyada ki tüm motorlu araç üreten şirketlere mektup göndermiş ve mektup gönderdiği şirketlerden Daimler-Benz, Deutz, Bussing, Austin-İngiltere, Ford-Almanya, Fiat-İtalya gibi firmalar konu ile ilgilerini yazılı olarak sunmuşlardır. 

Daimler Benz AG 24 Aralık 1958 tarihinde Türkiye’de Kamyon ve Otobüs üretimi projesi konusuyla ilgilendiğini ve bu amaçla 1959 yılının başında Türkiye’de detaylı görüşmeler yapmak istediğini anlatan bir mektup yazmıştır.   

* * *

Bu hikayeyi detayları ile anlatacağım.

Çok zor kurulmuştur Otomarsan.

Hem Almanya tarafında hem de Türk Hükümeti ve Bürokrasisi tarafından zorluklar yaşanmıştır. 

Türkiye’nin de nerden nereye geldiğinin hikayesidir.

Bugün 20 milyar dolara yaklaşan otomotiv ihracatı (yan sanayi dahil) temelinde bu süreçler yatar. ■