14.05.2013, 16:40

Terminallere genel bakış ve Alibeyköy…

Terminal sözcüğü otobüsçülüğe hatta taşımacılığa özgü bir kavram değil. Genelde büyük bir sistemin uç noktası olarak anlam taşıyor. Bilgisayar terminali, Ceyhan petrol terminali gibi… Taşımacılıkta da taşımaların başlangıç-bitiş noktası olarak anlamlı. Tabii, kalkış-varış noktası olduğu gibi transit noktası da olabilir. Havalimanlarında, denizyollarında da karayolu gibi, bu tür yerlere terminal deniliyor. Otogarlar ise karayolu terminallerinin özel bir hali. 
Bu arada ana taşıma sonrasında servis taşımaları ile gidilebilen noktalara da terminal dendiği oluyor: Taksim terminali, Kızılay terminali, Basmane terminali, Şişhane terminali (vaktiyle havayolu için) gibi… 

Havayolu terminalleri

Daha önce Atatürk Havalimanında, Antalya’da, Ankara’da havalimanında yeni terminaller yapıldı. Bunlarda sadece terminal ünitesi söz konusu idi. İstanbul’un yeni (üçüncü değil; mevcut birinci havalimanı Atatürk kapanıyor. Yenisi birinci veya ikinci olacak) havalimanında ise terminal dahil tüm havalimanı yapılıyor. Bu yönüyle ülkemizdeki bazı otobüs terminallerine benzetilebilir. 

Benzerlik ve farklar…

Yeni havalimanı tıpkı bazı otobüs terminalleri gibi yap-işlet-devret yöntemiyle yapılacak. Yine tesadüf ki işletme süresi olan 25 yıl da bazı otobüs terminallerine uyuyor. Ama işletme döneminde önemli bir fark var: Otobüs terminallerinde yapım sonrası-devretme öncesi işletme döneminde hak sahibine hiçbir ödeme yapılmaksızın kazanç elde ediliyor. Yeni havalimanında ise işletme süresi boyunca her yıl 1 milyar TL’yi geçen bir kaynak kamuya aktarılacak. Önemli bir sözleşme farkı! Bazıları diyebilir ki ‘ama havalimanının geliri fazla’. Peki, gideri az mı?
Şüphesiz ki işletme döneminde hak sahibine ödeme yapılmayan ihale de mümkün. Bu durumda ihalenin en kısa işletme süresi isteyene verilmesi gerekir. Pek çok havalimanı terminali bu şekilde ihale edildi ve iki-üç yıl gibi işletme süreleri verildi. yeni havalimanında da para istenmeseydi 10 yıl kadar bir işletme süresine havalimanı yaptırılabilirdi. Nerede 25 yıl, nerede 10 yıl! Başarılar, mukayese edilmeli.

Alibeyköy Terminali

Alibeyköy Otobüs Terminalinin bitmek üzere olduğu, yakında hizmete gireceği biliniyor. Ama belirsizlikler de sürüyor. Herkes kendi aklınca çözümler sunuyor. Bir de ben yazayım, bakayım. 
Önce kalkış-varış durumu: Burası T yetki belgesi alma şartlarını sağlıyor mu; sağlıyor. İsterse alabilir mi; alabilir. Almaması için bir neden var mı; yok. Alırsa ne olur? Buradan kalkış-varış hakkı doğar. Bu hak doğmasın diye, buna karşı çıkılır mı? T yetki belgesi almak isteyenler bu hakkın doğmasının kimler için ne gibi sakıncalar getireceğini açıklamalı. Belediye bazı kişilerin değil, kamunun, otobüsçünün, yolcuların menfaatlerini düşüneceğine göre… 

Kalkış-varış mantığı

Alibeyköy’de bugün için satılan bilet çok az olabilir. Bu, zaman içinde artabileceği gibi, artan teknoloji ve iletişime göre tüm terminallerde bilet satışının günden güne azalması da söz konusu. Önemli olan bilet satışı değil, buradan hizmet almak isteyen yolcu sayısıdır ki buna, buraya kolay erişebilecek tüm bölgelerin yolcuları da dahildir. Bu sayıya göre buradan otobüs kaldırmak rantabl olmazsa kimse zaten kaldırmaz. Bu nedenle kimsenin otobüsçü yerine düşünmesine gerek yok. Otobüsçüler de doğruları bilebilirler veya olası yanlışlarını zaman içinde düzeltebilirler. 

Peron kullanımı

Otogar tipi yazıhanelerde herkes kendi yazıhanesi önündeki peronunu kullanır ve burayı sadece kendisi kullanır. Diğer tiplerde ise peronların kim tarafından kullanılacağı belli değildir ve her işletmeci kullanabilir. Alibeyköy Terminali de böyle olmalıdır. Dolayısıyla peron dağılımı değil yazıhane dağılımı söz konusu olmalı. 

Yazıhaneler kime verilecek?

Yazıhanelerin tahsisinin otobüs sefer sayısına göre düzenlenmesinden söz ediliyor. Burada yazıhanelerin iki işletim hali olacağını belirtelim: Birisi firma tarafından, diğeri acente tarafından kullanım. Acentenin bulunması hallerinde; bu yazıhane firmanın kendisine mi verilecek, acentesine mi? Firma, acentesini değiştirince sorun olacak mı? Bir firma hem kendisine bilet keser hem de acentelik yaparsa hepsi için mi yazıhane hak sahibi olacak?

Küçükleri korumak…

Küçük firmaların tek başlarına bir yazıhane almaları mümkün olmadığı gibi 20 çok küçük firmanın bir araya gelip bir yazıhane alması dahi söz konusu değil. Öyleyse bunlar nasıl korunacak? Bunların korunması demesek bile yazıhaneciler arasında uygun komisyonla hizmet rekabeti nasıl sağlanacak? Bunun tek çözümü var: Buradaki 20 yazıhanenin en az 15 ve üzerinde işletmeciye verilmesi. Çok çok otobüs kaldıran birkaç firma dışında hiç kimseye iki yazıhane verilmemesi. Böylece küçük otobüsçüler için seçim imkanı doğar. Yine küçük firmaların hizmet alabileceği acente bulabilmeleri açısından 10 civarında yazıhanenin, firması olsa bile acentelik hizmeti de verebilecek kişilere verilmesi uygun olur. Ve yine İstanbul için az görülebilen 20 yazıhanenin bazı firma ve acenteler tarafından kapılıp/kapatılıp küçüklere şans tanınmaması halinde İSPARK’ın devreye girmesi gerekir. Buna biletini dışarıdan satan firmaların kendilerine yazıhane veya acentelik bulamasalar bile giriş-çıkış ücretini ödeyerek burayı kullanabilmeleri de dahil olmalıdır. 
Tüm sorunlar için burayı İSPARK işletmeli, işlettirme halinde ise en azından kamusal sorumlulukla hakça işletilme müdahale hakkını saklı tutmalıdır. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7