Bir metropol olan ve gerek kalabalığı gerekse hareketliliğiyle Dünyanın en önemli merkezlerinden biri olan İstanbul’a bakışımızı sürdürüyoruz.
Geçtiğimiz hafta, Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün bakıma alınmadan öncesindeki denizyolu hareketliliğini irdelemiştik. Köprülerin bakıma alınmasıyla birlikte denizyolunun etkisi gözler görülür biçimde yükseliyor.
Kayda değer artışlar…
Yoğun hatlardan biri olan Eminönü-Üsküdar’da bu değerler; bakım öncesine göre yüzde 8,77 ve bir önceki yıla göre ise yüzde 15,43’ lük artışlar olarak okunmuştur. Buradan da anlaşılacağı üzere; Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki tadilat çalışmaları; yoğun hatlar ve her iki Boğaz köprüsüne yakın noktalardaki geçişler başta olmak üzere deniz ulaşımında kısa sürede kayda değer artışları beraberinde getirmiştir. Aynı şekilde; kimi hatlarda ise yılın bir önceki dönemine göre kaydedilen artış miktarları, bakım öncesine göre kaydedilen artış miktarlarının da önemli ölçüde üzerine çıkabilmektedir. Bu da; geneli itibariyle bir yıllık süreçte deniz ulaşımını kullanım alışkanlıklarının ivmelendiğini de bizlere göstermektedir. Tadilatların Şehir Hatları Seferleri’nin toplam değişimine yansımasına baktığımızda ise; bir haftalık süreçte haftalık taşınan yolcu sayısı 125.825 kişi artmıştır. Bu yüzde 11,76’lık bir artışa tekabül ederken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise (2011 Haziran) 188.858 kişilik ve yüzde 18,76’lık bir artış söz konusu olmuştur.
Zamandan da tasarruf
Yine aynı şekilde; Deniz Otobüsleri İç Hatları’nın yaptığı Bostancı-Bakırköy, Maltepe-Bakırköy, Bostancı-Kabataş ve benzeri seferlerle önemli bir yolcu taşımacılığı gerçekleştirilmekte, üst düzey konfor şartları sağlanmakta ve zamandan önemli kazançlar elde edilmektedir.
Örneğin; karayolu ulaşım türü ile -ister özel araç isterse toplu taşımayla- bir Bostancı-Bakırköy mesafesi saatler alan bir yolculuğu ve trafiğe eklenen ekstra yoğunlukları ifade etmektedir. Aynı güzergah deniz ulaşımı ile ortalama 45 dakikalık zaman değerleri ile alınabilmektedir. Bu seferlerin yaygınlaştırılması, alternatiflendirilmesinin yollarının bulunması; bizlere karayolundan çekilecek önemli bir yükü, zamandan büyük ölçülerde kazancı ve insanlarımıza daha üst konfor parametrelerinde hizmeti ifade etmektedir. Bu hatlar üzerinde; maliyet-zaman-arz/talep ilişkisi-konfor gibi ölçekler bazında optimum bir hizmet düzeyini yakalamak mümkün görünmektedir.
Performans motivasyonu
Bütün bu tablolar ve verilerden ortaya koyduğumuz yorumlar; ana hatlarıyla bir güzergah öngörüsü ortaya çıkarmamıza yardımcı olabilecek niteliktedir. Nitekim bunun derinlemesine değerlendirmesi ve analizlerini yapmaya devam etmekteyiz. Ortaya çıkan genel profil; doğru bir yönetişim ile ‘Deniz Ulaşımı’na servis araçlarının aktarımının önünün açılabileceği, geçişlerde minibüs ve midibüs yoğunluğunun olduğu, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki tadilatın yol açtığı yüzde 30’luk trafik yoğunluğu düşüşünün ağırlıklı olarak, Boğaziçi Köprüsü’nün güneyindeki denizyolu güzergahlarına kaydığı yönündedir. Bütün bunların toplamında; servis araçlarının yoğun saatlerde taşınımını sağlamak için çeşitli feribot hattı senaryoları ortaya konabilir. Bu bağlamda, ön çalışmalarını yaptığımız bir ‘Kabataş-Harem Feribot Hattı’ senaryomuz bulunmaktadır. Bu senaryomuz; genel hatlarıyla ‘zaman kazancı, konfor, psikolojik konfor, kilometre artışı, yakıt tasarrufu ve bekleme sürelerinin minimizasyonu’ gibi ön etüt sonuçları vermektedir. Bütün bu ön sonuçlar; öğrencilerin-çalışanların; zamandan olan kazançla evlerinden daha geç alınmaları ve akşam evlerine daha erken varabilmeleri ve bu sebeple performans motivasyonu gibi çıktılar vermektedir. Bu senaryo hat; birçok mevcut karayolu ulaşım güzergahını pozitif yönde etkilerken nadiren çeşitli hatlarda negatif etki oluşturabilecektir. Bununla beraber; Dolmabahçe Tüneli ve benzeri önemli çeşitli bağlantılara direk ulaşımı sağlaması da bir başka artısıdır. Bütün bu yönleriyle; özellikle servis araçlarının ‘deniz ulaşımı’na yönlendirilmesinde ‘Kabataş-Harem Hattı; mevcut ‘Sirkeci-Harem Feribot Hattı’na nazaran daha çok ön plana çıkmaktadır.
Marmaray ile gelişmiş bir ulaşım ağı
Marmaray’ın bütününün işletime girmesiyle birlikte diğer metro ve hafif raylı sistem hatlarıyla entegrasyonu paralelinde çok daha geniş bir alandaki yolculuk güzergahında belirleyici olacağı açıktır. Şekil 4’te Marmaray’ın tamamının işletime girmesiyle oluşacak olan
Marmaray yolculuk güzergahı verilmiştir. Banliyö hatlarını rehabilitasyonunun tamamlanmasıyla beraber Gebze’den Halkalı’ya; Maltepe, Bostancı, Söğütlüçeşme, Kazlıçeşme, Ataköy ve Küçükçekmece geçilerek 105 dakikada ulaşılması öngörülmektedir. Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Demiryolu (YHD) Hattı’nın Pendik’ten Marmaray’a bağlanmasıyla beraber, İstanbul-Bulgaristan YHD Hattı’nın bitişiyle bu hat ta Halkalı’dan Marmaray’a bağlanacaktır. Gebze ile Halkalı arası bütün raylı sistem bağlantıları ile beraber 77 km’lik bir mesafeyi ifade etmektedir. Yine Yenikapı-Taksim metrosunun tamamlanmasıyla, Taksim üzerinden Kabataş-Bağcılar metrosu ile Marmaray bütünleşmiş olacaktır.
Gelecek metro projeleri…
Şekil 5’te 2013-2019 arası tamamlanması planlanan metro hatları verilmiş olup, 2019 itibariyle bu hatların tamamlanmasıyla İstanbul’un ulaşacağı metro kilometresi New York, Tokyo ve benzeri dünya metropolleri birlikte değerlendirilecek düzeye ulaşacaktır. Bütün bu hatların Marmaray ve diğer raylı sistem hatlarının yanı sıra, diğer ulaştırma türleriyle de entegrasyonunun tamamlanmasıyla birlikte İstanbul’umuzun trafik tıkanıklığı sorununda önemli bir iyileştirme yakalanabileceği öngörülmektedir.
Hepinize; başarılı sağlıklı huzurlu ve mutlu bir hafta dilerim.