Yüksek Hızlı Demiryolu Yatırımlarının Ülke ve Bölgeye Etkisi - 5

İspanya’da gerçekleştirilmekte olan YHD yatırımları, hem ülke için emtegrasyona ve sosyal kalkınma ile bütünleşmeye önemli katkı sağlarken aynı zamanda Portekiz, Fransa, Fas ileride Batı Sahra bağlantıları ile birlikte, Atlantik Okyanusu, Merkez Avrupa, Güney Avrupa ve Kuzey Afrika ile bölgesel entegrasyonu da güçlendirici şekilde önemli role sahiptir.

Çin Halk Cumhuriyeti; hızla gelişen ekonomik değerleri ve her yıl rekor kıran büyüme ölçeklerine paralel olarak geniş coğrafyasında ciddi bir ulaşım ihtiyacı ile karşılaşmış olup, bunuda kısa zamanda doğru bir yönetimle çözme yoluna gidebilmiştir. Demiryollarına yatırımda Maglev’i önceleyen Çin; son birkaç yıllık kısa dönemde, ulusal demiryolu şirketi CRCC’nin girişimleriyle YHD’de devasa yatırımlar gerçekleştirmiş, bu alandada yüksek hız değerlerine ulaşmış ve gerçekleştirmiş olduğu inşa süreciyle birlikte açık ara bir şekilde dünyanın en büyük YHD Ulaşım ağına sahip olmuştur. 

Bu ulaşım ağını gerçekleştiren Çin, hem hammade taşınımı, hem ürün taşınımı, hem yolcu taşınımı ve hemde ulusal ve bölgesel entegrasyonu adına yeni önemli hamleleri ortaya koymuştur. Bugün itibariyle Çin; ortalama 200 km/sa’i aşkın hızlarla 9.676 km.lik devasa bir ağ üzerinde YHD İşletimini gerçekleştirmektedir. Çin’in hedefi aynı YHD yatırım hızıyla devam ederek, daha fazla bir YHD ulaşım ağına sahip olmaktır. Bununda ötesinde CRCC; hızlı büyümesini yurtdışına ve uzak coğrafylara da lanse etmeye başlamış, yatırımlarlar bu bölgelere açılmıştır. Türkiye de bu bağlamda yatırım anlamında CRCC’nin ilgi alanındadır. Bu bağlamda Haziran 2011’de ülkenin en büyü iki ve dünyanın da sayılı büyük sanayi devi şehirlerinden Pekin-Şangay arası YHD Hattı hizmete açılmış olup, buna Pekin-Tianjin YHD hattı eşlik etmiştir. Havayolu-YHD modal entegrasyonunun da önemli örneklerini görebildiğimiz Çin, sanayi-siyasi-ekonomik ve sosyal anlamda merkezi ve anakarası konumunda olan Güney-Doğu Çin ile ülkenin az gelişmiş ve otonom diğer bölgeleriyle entegrasyonu geliştirme anlamında da YHD yatırımlarına önemli bir rol biçmiştir. Çin; YHD yatırımlarında bir iki önemli kazayı tecrübe etmesine karşın bunları çözümlemeyi ve sınırlandırmayı başarabilmiştir. 

Ülkemizde YHD yatırımları, bütün bu verilerin ışığında; trafik problemlerinin çözülmesi, trafik güvenliğinin sağlanması ve kaza kayıplarının minimize edilmesi, havayolları ile rekabetçi şartların sosyal dengeyi daha gözetici şekilde sağlanması ve yöresel-bölgesel-ulusal ve coğrafi entegrasyonun maksimizasyonu açısından hayati ve tercih edilir olmuştur. Daha önce de değindiğimiz üzere YHD’nin; dakiklik-hız-konfor-güvenlik-zaman kazancı-yakıt tasarrufu ve alternatiflendirilmesi-modal entegrasyon ve sosyal gelişim yönünden birçok getirisi olması YHD’yi ülkemiz koşulları için hayli elverişli kılmaktadır. Bahsini ettiğimiz Ekvator ve çevre coğrafyası üzerinde YHD’yi ‘sürdürülebilirlik’ üzerinden okuyan gelişmekte ve dinamik yapılı ülkelerin hızla yatırıma yöneldiğini görmekle beraber bu coğrafi eksenin merkezinde olan ülkemiz ve bölgemiz için ise bu yatırımlar vazgeçilmez durumdadır. Psikolojik konfor bağlamında baktığımızda da YHD’ler komşu ve civar iller arasında günübirlik ev-iş ve ev-okul seyahatlerine dahi imkan tanımakta olup hızla üniversiteleşen ve sanayileşen ülkemizin bu yöndede hareket kabiliyetini arttırıcı bir rol üstlenebilir. Bu bağlamda ilk olarak Ankara-Eskişehir YHD hattının hizmete girmesi başlayan süreç aynı hattın bir başka etabı olan İstanbul-Eskişehir ile devam etmiştir. Ankara-Konya YHD hattı İstanbul’dan Konya’ya günübirlik yolculuğa imkan veren ve hizmet parametrelerini üst düzeyde sağlayan bir YHD hizmetini veriyor.  Aynı şekilde bugün itibariyle Ankara-Kayseri YHD gibi Ankara-Yerköy (Yozgat)-Sivas-Erzincan YHD hattı da hızla ilerlemektedir. Bu hattın Erzincan’dan Erzurum-Trabzon ve Kars’a ulaşacağını düşündüğümüzde, yakın bir gelecekte İstanbul’dan Kars’a YHD koşulları altında seyahat edebileceğimiz gerçeği karşımızda durmaktadır. Bu hattın Sivas’a ve Erzincan’a ulaşan kolları inşa halinde olup takibinde Erzurum ve Kars’a ulaşacak olması, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu projeleri ile beraber düşünüldüğünde devasa bir potansiyel ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda Erzurum hak ettiği stratejik konumun imkan ve gereklerine daha da yaklaşmış olacaktır; Kuzey Doğu Anadolu (Kars, Ardahan, Iğdır, Ağrı, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt), Doğu Karadeniz (Trabzon, Rize, Artvin, Giresun), Gürcistan yöresi, Ermenistan yöresi ve Nahcivan’ın doğal bölgesel merkezliği konumuna ulaşacaktır. YHD’nin etkin ve verimli yatırımlarla gerçekleştirilmesi sayesinde; Erzurum’dan Erzincan, Sivas, Trabzon, Batum, Tiflis, Revan (Erivan), Kars, Ahılkale, Iğdır, Ağrı, Nahcivan ve civar kentlere ‘günübirlik yolculuk imkanları’ oluşacaktır. 

Ankara-İstanbul YHD hattının Eskişehir-İstanbul etabınında tamamlanmasıyla beraber İstanbul-Bursa-Ankara üçgeni ve çevresindeki müthiş potansiyel çok daha hızlı bir şekilde aktive ve entegre olacaktır. Bu bağlamda, yakın bir gelecekte Batı Karadeniz, Ankara, İç Batı Anadolu, Güney Marmara, İstanbul ve Trakya bölgelerinde birçok anlamda müthiş bir sinerjinin oluşacağından bahsedebiliriz. Bu sinerji; Tekirdağ, İstanbul, Yalova, Bilecik, Bursa, İzmit, Sakarya, Balıkesir, Çanakkale, Düzce, Afyon, Kütahya, Eskişehir, Ankara, Bolu, Zonguldak, Karabük, Kastamonu ve Çankırı’ ya kadar geniş bir alanı ihtiva etmektedir. Bütün bu alana YHD ağı bağlamında ‘İzmir’in de dahil edilmesi ve planlanan yatırımların yarısının bile gerçekleştirilmesi Türkiye’ye ‘Ulaştırma Hizmetleri’ bazında ve bütün alt ve ilgili parametreleri bağlamında çağ atlatacak potansiyele sahiptir.

Aynı şekilde bu yatırımların bütün Anadolu sathında, Konya’dan Akdeniz’e, Çukurova ve Malatya’ya oradan da Elazığ ve Diyarbakır’a ulaştırılması, bununla beraber Van yöresinde Van ve Bitlis’i içeren bir güzergah planlaması ile Urfa yöresinde de benzer bir güzergah planlamasının yer alması yatırımların boyutunu ortaya koymaktadır. Bütün bunlara İstanbul-Bursa ve Ankara-İzmir ile İstanbul-Trakya YHD Bağlantılarının da ilave edilmesi ile birlikte ‘yatırım süreci’nin boyutları daha iyi ortaya konabilir.

Aynı zamanda bütün bu YHD projeleri hem yersel ve hem de teknik anlamda entegristtirler. Yani şöyle ki; bu hatlar bizim her zaman dillendirdiğimiz ‘modlar arası entegrasyon’a doğrudan katkı sağlayıcı olup İstanbul’a dair Marmaray’a kadar bütüncül bir algının ürünüdür. Bununla beraber, yersel anlamda da -şartlar dönemsel olarak farklılaşmakla beraber- kalıcı olarak Urfa-Halep, Trakya-Bulgaristan, Van-İran, Kars-Batum-Tiflis-Bakü ve benzeri YHD Hat bağlantıları her zaman gündemde ve planlama fazına hazır vaziyettedir.

Aynı şekilde, politik ve ekonomik gidişat doğrultusunda, Ermenistan, Irak, Lübnan, Ürdün ve hatta Mısır’ a ve Yunanistan-Bulgaristan üzerinden Balkanlara bir ‘YHD’ ağı inşa süreci düşünülebilir. İstanbul’dan Ankara’ya Konya’ya gidiş süreleri ve  diğer hizmet parametreleri esasında YHT ile Kırcali, Sofya, Üsküp, Belgrad, Zagreb, Podgorica, Priştina, Ohri, Yenipazar (Novipazar), Selanik ve Atina’ya ve hatta İstanbul’dan Kars’a YHT hizmeti yolculuğu süresinde Viyana’ya Floransa’ya ulaşmak heyecan verici olup uzak bir ihtimal değildir. 

Planlanan Ankara-İzmir YHD hattı ile iki şehir arasındaki yolculuğun 3 saat 20 dakikaya inmesi öngörülmüş olup benzer şekilde Ankara’dan batı istikametinde Ankara-Afyon YHD hattı planlanmaktadır. Bunlarla beraber; Halkalı-Bulgaristan ve Bandırma-Bursa-Osmaneli de planlanan diğer YHD hatlarıdır. Bandırma; ülkemizin ve Marmara bölgesinin en önemli sanayi ve liman kentlerinden biri haline gelmiş olup buradan başlayacak bir YHD hattının, ülkemizin en ivmeli gelişen ekonomisi olan Bursa’dan ve bu ilin en hızlı ve sağlıklı gelişen İlçelerinden ‘Yenişehir’ dolaylarından geçecek olan YHD hattı, hızlı büyüyen bir diğer ekonomi olan Bilecik ilinin İstanbul periferisindeki kuzeybatı ilçesi Osmaneli’ye ulaşacaktır. Öngörülen toplam Bandırma-Osmaneli yolculuk süresi 1 saattir. Bununla beraber; İstanbul’un batı yakası Halkalı’dan başlayacak bir YHD hattının Bulgaristan’a bağlanması için öngörülen süre de 1 saattir. Bu, İstanbul’dan üst düzey hizmet parametreleri dahilinde Bulgaristan’a 1 saatte varılabileceği demek olup, İstanbullulara Bulgaristan ve komşu ülkeleri için müthiş bir erişilebilirlik imkanı sağlamaktadır.

Hepinize sağlıklı, huzurlu, mutlu ve başarılı bir hafta dilerim. ■