Daha önce çeşitli yazılarımda açıklamama rağmen 8+1 taşıtların kullanımına ilişkin sorular almaktayım. Aşağıda üç soru örneği yer alıyor. Bunlarda kastedilen hususlar dahil, 8+1 taşıtlarla ilgili genel bir açıklama yapmayı gerekli gördüm.
Soru 1:
Minibüs olarak kullanmakta olduğumuz 8+1 koltuk kapasiteli aracımız, mevzuat değişikliği nedeniyle otomobile dönüştü. Bu aracımızda Kocaeli bölgesi P plakası bulunmaktadır. Fakat aracın güzergah belgesinin süresi Mart 2015’te biteceğinden ve aracın koltuk kapasitesi yetmediğinden dolayı (P) belgesi verilmemektedir.
Bu aracımıza koltuk tadilatı yaparak 9+1 (10) kişilik olma imkanı var mıdır? Yasal olarak muayene ve trafik belgesinde onaylanmakta mıdır? Kenan Gemici
Soru 2:
2,5 yıldır turizm sektörünün içindeyim, kiralama usulü ile çalışmaktayım. Kendi aracımı almak üzereyim, fakat kafamda sorular var. Aldığım araç 8+1 mi olmalı, sonradan 9+1’e çevirebilir miyim? Şirketim olmadığı için belge alabilir miyim? Sıfır 9+1 alacak gücüm, şuan için yok, ne yapmalıyım? Yılmaz Şaşmaz
Soru 3:
Benim 2012 model carevella 8+1 aracım ruhsatta otomobil geçiyor. 9+1 yapma imkanım var mı? Ömer Kabahat
Sorulara ortak cevap:
Yukarıdaki sorular dahil olmak üzere 8+1 taşıtların durumuyla ilgili genel bir bilgilendirme yapmak istiyorum. Bilindiği üzere Karayolları Trafik Kanunundaki değişiklikler sonrası önceden minibüs olarak kabul edilen 8+1 araçlar artık otomobil olarak görülmektedir. Bir aracın minibüs (otobüs) olabilmesi için artık 8+1 koltuk yetmemekte, en az 9+1 koltuk gerekmektedir.
Bilindiği üzere tüm yük taşıtları UDH Bakanlığından alınan belgelerle kullanılabilirken yolcu taşıtlarının iki kullanım hali bulunmaktadır. Birincisi; belediye veya büyükşehir belediyesi alanlarında belediye izniyle kullanımı. Diğeri ise bunlar dışındaki tüm alanlarda (illerarasında ve büyükşehir olmayan illerde belediye alanları dışındaki iliçi alanlarda) UDH Bakanlığı izniyle kullanım.
UDH Bakanlığı belgeleri
UDH Bakanlığı alanlarında 8+1 taşıtlar, önceden B2, B3, D2, D3 ve D4 belgelerine kaydedilerek otobüs gibi kullanılabiliyordu. Otomobil-otobüs tanım değişikliği sonrasında belirli bir tarihe kadar bu belgelere kayıtlı 8+1 araçların 2016 yılı sonuna kadar bu belgelerde kalıp kullanımına izin verildi. Bu husus, 2016 yılına kadar kullanılmak üzere dahi, bu belgelere yeni taşıt kaydına imkan vermiyor. Belgeye kayıtlı bir taşıtın başka belgeye aktarılarak kullanılması dahi mümkün değil. Bunun dışında, 2016 sonrası kullanım için de bir imkan yaratıldı.
Tadilatlı taşıt
Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 31’inci maddesi tadilatla koltuk kapasitesi arttırılmış taşıtların belgelere kaydına imkan vermiyor. Ancak 8+1 taşıtlarla ilgili bir istisna getirildi ve bunların 9+1’e dönüştürülmesi halinde belgelerde kalıp kullanma olanağı yaratıldı. Burada, bu türden tadilat yaptırılan taşıtlara kayıt imkanı getirildi demiyorum. Bu nokta çok önemli. Bu imkan sadece UDH Bakanlığı belgelerine önceden otobüs olarak kaydedilen taşıtların belgelerde kayıtlıyken tadilatla 9+1’e dönüştürülmesiyle sınırlı bir hak. Yeni alınan taşıtları kapsamadığı gibi, önceden belgelere kayıtlı olmayan 8+1 taşıtların sahiplenilip kaydını da kapsamıyor.
Belediye alanında kullanılan 8+1 taşıtların belirtilen kolaylıklardan faydalanması söz konusu olmadığı gibi; UDH Bakanlığı belgelerine kayıtlı bir taşıtın buradan sildirilip başka birinin UDH Bakanlığı belgesine kaydı halinde de faydalanma kapsam dışı. Böyle bir kayıt zaten yapılmıyor.
Belediye alanına gelince…
Şimdi otomobil haline gelen 8+1 taşıtları bu haliyle otobüs (minibüs) gibi kullanmak pek mümkün değil. Belediye özel bir kolaylık gösterir mi bilemem, ama hayli zor. Bunların usulüne uygun tadilatlarla 9+1’e dönüştürülmesine ve otobüs (minibüs) gibi kullanılmasına bir engel bulunmuyor. Bu kapsamda önceden otobüs (minibüs) olarak tahditli plakası (P gibi) olan bir aracın bu plakayla önceki gibi çalışması hayli zor. 9+1 olması halinde bu plakayla çalışması ise tabii ki mümkün.
Araç alacaklara gelince…
Yeni veya kullanılmış bir 8+1 araç alıp bunun Bakanlık belgelerine kaydedilmesi mümkün değil. Belgeye kayıtlı bir aracı alsanız da durum değişmez. Belediye alanındaysa 8+1 araç alıp bunu 9+1’e dönüştürerek minibüs gibi çalıştırmakta bir engel gözükmüyor. Tek bir taşıtla UDH alanında sadece D4 belgesi alınabilir. Bunun da özel koşulları var. Belediye alanındaysa tek taşıta belge (izin) mümkün. Her belediyenin yapılacak taşımaya göre özel izin şartları olacaktır. Tahditli plakası olmayan aracın bu plakayı gerektiren işlerde kullanımı mümkün değildir.
Eski veya yeni araç ancak uygun tadilatlarla büyütülüp küçültülebilir, buna 8+1’ler de dahil. Uygun tadilatın ne olduğu çok önemli. Yetkililere proje çizdirilmesi ve yetkili yerlerde yaptırılması gerekiyor. Usulüne uygun tadilat taşıtın ruhsatına işlenir. Ancak UDH Bakanlığı genelde bunlara kullanım imkanını sadece bir belgede kayıtlı olma halinde dönüşüm sonrasında aynı belgede kalma halinde veriyor, bunun dışında yok. UDH Bakanlığı dışında ise tadilatlı taşıtların kullanımını kısıtlayan genel bir husus bulunmuyor.
Ilıcalı’ya başarılar
Aynı üniversiteden (İTÜ) benden 6 yıl sonra mezun olmuş, ulaştırma alanında uzmanlığı herkesçe bilinip kabul edilen, gazetemizin değerli köşe yazarı Sayın Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı’ya, ikinci kez milletvekili olma girişiminde başarılar ve kolaylıklar diliyorum… ■