* * *
HOŞDERE 2’nin açılışında Sayın Tahsin Önalp ile karşılaştık.
Ayaküstü sohbet ettik.
Randevu istedim...
Sağolsun, bizi kırmadı...
Evine gittik; sohbet ettik...
Tahsin Önalp, hayatta olan en eski otomotivci.
Otomotivcilerin ağabeyi...
* * *
Tahsin Önalp, Atatürk’ü görmüş...
“Atatürk 10. Yıl Nutku’nu okurken, 50 metre yakınındaydım” diyor.
Tahsin Önalp’in Atatürk’le olan bağı sadece 10. Yıl Nutku’nu canlı olarak dinlemekle sınırlı değil.
O, “seçilmiş” bir öğrenci...
O günleri şöyle anlatıyor:
“30’lu yıllarda, Türkiye’de köprü yapmak bir problemdi.
Mühendis yoktu.
Ara personel de...
Macaristan’dan gelen mühendisler köprü yaparlardı.
Eski Karadeniz yollarını görenler iyi bilir: Köprü; derenin, ırmağın en dar yerine yapılırdı.
Çünkü, uzun köprü yapamazlardı.”
Tahsin Bey devamla:
“Yüksek Mühendislik Mektebi’nde okumak üzere Almanya’ya gönderildim.
Sadece ben değil... 3 sene arka arkaya 30 kişilik gruplar halinde gittik.”
Tahsin Önalp, Almanya’da 12 sene kalır. Yüksek Mühendislik eğitimi görür.
Doktorasını yapar.
...Ve Türkiye’ye döner.
Bu arada “2’nci Cihan Harbi” patlak verir.Bu yüzden, Ankara’da üniversite kurulamaz.
Tahsin Bey’i dinleyelim:
“Türkiye’ye döndüğümde çalışacak yer bulamadım.
Mühendislik okudum, doktora yaptım; iş bulamıyorum.
Kimse iş bulamazken, Karayolları Genel Müdürü bana ‘gel başla’ dedi.
30 lira yevmiye ile Karayollarında işe başladım.
Sonra, 35 lira yevmiye ile Elazığ’a makine şefi olarak gittim.
Benimle konuşanlar şaşırırdı ‘hem doktor, hem mühendis olunur mu’ derlerdi.
O günler ‘yokluk’ günleriydi.
Elazığ Valisi Abdullah Paşa bize akaryakıt tahsis ediyordu.
5 saat bekliyorduk benzin alabilmek için...
Sonra, Ankara’ya makine mühendisi şefi olarak döndüm...”
* * *
Tahsin Bey sonra Karayolları Genel Müdürü oldu.
Karayollarının ilk 10 bölge müdürlüklerinin tesisinde rol aldı ve karayollarında “ciddi faaliyetler” başladı.
Tahsin Bey anlatıyor:
“Gidemediğin yer senin değildir...
Halil Rıfat Paşa’nın lâfı.
Çok önemli bir lâf!..
1870’lerde söylenmiş.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün kapısında yazar.
Bu lâfın önemini anlamak için, Türkiye’nin yolsuz durumunu bilmek gerekir.
48 senesinde karayollarına girdim, 65 senesinde şapkamı alıp çıktım.
Otomarsan’a 67 senesi başında geçtim...”
Tahsin Bey, 12 Eylül 80 ihtilâlinde Bayındırlık ve İskân Bakanı oluyor.
3 yıl 8 ay 21 gün bakanlık yapıyor.
Tahsin Önalp, Otomarsan’ın ilk genel müdürü.
Kurucu Genel Müdür...
Ayrıca, bir başka önemli özelliği daha var:
Türk Williys’de fabrika müdürlüğü yapmış. Bu göreviyle birlikte Dr. Önalp otomotivin “ilk fabrika müdürü” olmuş.
* * *
Tahsin Önalp, Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) nin yayınlandığı “Türk Otomotiv Sanayinin Tarihsel Gelişimi” adlı kitabın yönlendirme kurulunda çalışmış ve önsözünü de yazmış.
OSD Genel Sekreteri Sayın Prof. Dr. Ercan Tezer hocamızı aradım.
Sayın Tezer’in, Sayın Önalp için söylediklerini nakledeyim:
“Sayın Tahsin Önalp, uzun yıllar sanayimize lider bir hizmet yaptıktan sonra Bayındırlık Bakanı olarak Karayolları’nın geliştirilmesinde çok önemli hizmetleri olmuştur.
Otomotiv sanayi açısından en önemli hizmeti ise, zamanının en çağdaş Trafik Kanunu’nun hazırlanması ve kanunlaştırılması gayretleridir.
83 senesinde hazırlanan bu kanun, Motorlu Taşıt Araçlarını belirli teknik mevzuata göre üretimi ve belgelenmesi ile bu araçların teknik yapılarının periyodik muayenelerle denetlenmesini çağdaş yöntemlere bağlamıştır.
Sayın Önalp, ilkeye ve yönetim tarzıyla ve de ülkeye yaptığı hizmetler, gençlerimiz için örnek olacak insanlardan biridir.”
* * *
Evet... Anladığımız şahsiyet, Otomarsan’ın ilk genel müdürü...
Otomotiv sanayinin hayatta olan en eski mensubu...
Eski Karayolları Genel Müdürü...
Eski Bakan...
“Otomotiv üretiminde Türkiye, 40 senede bu seviyeye geleceğini düşünmedi” diyor Tahsin Önalp...
Hasan Tahsin Önalp
Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesi’nde doğdu. İlkokulu doğduğu Pınarbaşı ilçesinde okuduktan sonra, Ankara’da Ankara Lisesinden mezun oldu. Devlet bursu gittiği Hannover Teknik Üniversitesi’nden makina yüksek mühendisi olarak mezun oldu. Zürih Teknik Üniversitesi’nde doktorasını yaptı. 1948 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü’nde göreve başladı. Bu Kurumda; makina şefi, bölge müdürü ve genel müdür olarak görev yaptı. 1954-57 yılları arasında ilk Türk motorlu aracını imal etmiş olan Tuzla’daki Jeep fabrikası’nda müdür olarak görev aldı. Verdi Grubunda 1965-67 yılları arasında genel müdür olarak görev yaptı. 1967-79 yılları arasında, o zaman ki adı Otomarsan A.Ş. olan Mercedes Benz Türk Otobüs Fabrikasında kurucu genel müdür olarak çalıştı. Büyük bir disiplin ve başarı ile yürüttüğü bu görevi sırasında da Türkiye’nin ilk otobüs ihracatını gerçekleştirdi. 1980-1983 yılları arasında Bayındırlık Bakanlığı yaptı. 1973 yılında Federal Almanya’nın Büyük Liyakat nişanı verildi. Gaz türbinleri konusundaki doktora tezi ve muhtelif teknik makaleleri vardır. Evli olup bir oğul ve iki torun sahibidir.
Hasan Tahsin Önalp
(12.05.1919 - 31.05.2015)
Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesi’nde doğdu. İlkokulu doğduğu Pınarbaşı ilçesinde okuduktan sonra, Ankara’da Ankara Lisesinden mezun oldu. Devlet bursu gittiği Hannover Teknik Üniversitesi’nden makina yüksek mühendisi olarak mezun oldu. Zürih Teknik Üniversitesi’nde doktorasını yaptı. 1948 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü’nde göreve başladı. Bu Kurumda; makina şefi, bölge müdürü ve genel müdür olarak görev yaptı. 1954-57 yılları arasında ilk Türk motorlu aracını imal etmiş olan Tuzla’daki Jeep fabrikası’nda müdür olarak görev aldı. Verdi Grubunda 1965-67 yılları arasında genel müdür olarak görev yaptı. 1967-79 yılları arasında, o zaman ki adı Otomarsan A.Ş. olan Mercedes Benz Türk Otobüs Fabrikasında kurucu genel müdür olarak çalıştı. Büyük bir disiplin ve başarı ile yürüttüğü bu görevi sırasında da Türkiye’nin ilk otobüs ihracatını gerçekleştirdi. 1980-1983 yılları arasında Bayındırlık Bakanlığı yaptı. 1973 yılında Federal Almanya’nın Büyük Liyakat nişanı verildi. Gaz türbinleri konusundaki doktora tezi ve muhtelif teknik makaleleri vardır. Evli olup bir oğul ve iki torun sahibidir.