Enflasyonu kontrol almaya çalışırken otoyol ve köprü ücretlerine yüzde 40 ile yüzde 60 arasında zam yapılmış olması hayatın tüm alanlarına olumsuz olarak yansıyacaktır. Bütün olarak yolcu ve yük taşımacılığı sektörü bu zamlardan etkilenecektir. İstanbul’dan İzmir’e 30 kişi ile giden bir otobüsün Yavuz Sultan Selim, Osmangazi ve Ege Otoyolu’nu geçerek gittiği seferde, yolcu başı 70 lira gibi bir bedel ortaya çıkıyor. Otoyol ve köprü zamlarının enflasyonu etkisinin çok iyi hesaplanması gerekiyor.
Türkiye’de, üretim ve tüketim yerleri arasında nakliye ücretleri vardır. Özellikle üretim merkezlerinden büyük şehirlere yapılan nakliyelerde otoyol ve köprü ücretleri belirleyici bir unsur olarak ortaya çıkıyor. Örneğin Antalya’da 2 lira, 3 lira olan bir domates, İstanbul’da 25 liraya, 30 liraya, 40 liraya satılabiliyor. Bunu bütün ürünler için söylemek lazım. Onun için ulaşımın enflasyona etkisi özellikle yük taşımacılığında tartışılmaz. Otoyol ve köprülere yapılan zamlar yarın hemen nakliye ücretlerine yansıyacaktır. Bu durum da Antalya’dan, Adana’dan büyük şehirlere gelen ürünlerin fiyatlarını arttıracaktır. Bu şartlar altında gıda enflasyonunu durdurmak mümkün değil. Ulaşım giderleri arttıkça, nakliye giderleri artacak. Yaşadığımız maliyet artışları otoyol ve köprü ücretleri ile de sınırlı değil. Sigorta, tamir, bakım ve personele zam geliyor. Bütün bunları üst üste koyduğunuzda ulaşımdaki maliyetleri durdurmak mümkün değil.
Zararına yolcu taşımacılığı yapılıyor
Şu anda, havayolunda 700 liraya, 1000 liraya bilet kesiliyor. Otobüsçüler bu fiyatlara bilet kestiklerinde zarar ediyor. Evet, bayram günlerinde, özel günlerde bilet fiyatlarında yüksek zam uygulaması yapıldı, ama şu anda bilet fiyatları yine gerilemiş durumda. Şu anda zararına yolcu taşımacılığı yapılıyor. Bunun herkes tarafından bilinmesi gerekiyor.
Çalışma Bakanı Sayın Vedat Işıkhan, emeklilere yüzde 20 indirim yapılmasına yönelik bir toplantı yaptı. Biz, sektöre, emeklilere yıl sonuna kadar, haftanın belirli günlerinde yüzde 20 indirim yapılmasına yönelik talebi anlatıp, ikna etmeye çalışırız, ancak bizim indirim yapılmasını istemek gibi bir yetkimiz yok. Biz sadece böyle bir talep olduğunu aktarırız. Ama bu neyi halleder? Hiçbir şeyi halletmez.
Uçak bilet fiyatları Haziran ayı ile birlikte yükselişe geçecek. Biz yolcumuzun yüzde 50’sini son 20 senede havayoluna kaptırdık. 220 milyon yolcudan 110, hatta 100 milyona geriliyor, uçak yolcusu ise 9 milyondan 100 milyona doğru gidiyor.
Planlı davranmaya davet ediyorum
Rakibimiz olan havayolu taşımacılığı, akaryakıtı vergisiz alıyor. Biz vergiyle, üstelik çok yüksek vergi bedeliyle alıyoruz. İnsan ulaşımı bir bütündür. Bunu desteklemek gerekiyorsa, yolcu taşımacılığına da akaryakıtı indirimli versinler. Ama bu mümkün değil, vermezler. Böyle bir politikanın uygulanması da mümkün değil. Bunu da biliyoruz. Giderek artan maliyetler, yolcu taşımacılığı sektörünü tükenme noktasına getirdi. Herkesin hesabını buna göre yapması lazım. Herkesin daha dolu, daha yüksek gelir elde edebileceği seferler gerçekleştirmesi şart. Sektörün bu düzeni oluşturması gerekiyor. Firmaların birbiri ile yarışarak, haksız ve yıkıcı rekabet yaparak, birbirini yok etmesine gerek yok.
Her zaman söylüyoruz, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının bir düzenleme yapması gerekiyor. ‘Ne kadar yolcun varsa, o kadar sefer yap, sefer açmana müsaade etmiyorum’ demesi gerekiyor. Artık elektronik ortamda bunu kontrol edebilmek mümkün. Kaynaklarımızı bu kadar kötü şekilde tüketmeyelim. Sonra şoför bulamıyoruz, şoför bulamayınca kazalar artıyor. Kazalar artınca otobüs işletmeciliği yapılamaz hale geliyor. Otobüsçüleri planlı davranmaya, daha iyi anlaşmaya, daha dolu sefer yapmaya, fiyatları olabildiği kadar makul seviyelerde tutmaya, haksız ve yıkıcı rekabet yapmamaya davet ediyorum. Kamu tarafından da kayıt dışı taşımacılığın önlenmesi konusunda çalışmalar yapmasını, denetimleri ve yaptırımları arttırmalarını istiyoruz. Vergi kayıplarını orada arasınlar.
Personel servislerinin kaldırılması
Tasarruf Tedbirleri Genelgesi yayınlandı. Genelgede personel servislerinin kaldırılması konusu da var. Yaşanan ekonomik durumda kamu çalışanlarının, bu alanda faaliyet gösteren taşımacıların günahı ne? Bu işin faturasını kamu personeline çıkarmanın bir anlamı yok. Bu tasarruflar sorunu çözecek adımlar değildir. Yine mağdur olan zaten çok düşük gelirlerle hayat mücadelesi verecek olan kamu personelidir. Verilmiş bir hakkın alınması demektir ki, bu da kabul edilecek bir şey değil. Enflasyonun geldiği yer belli iken, bu tartışmaya değer bir konudur.
19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramını kutluyorum. ■
Emniyet Kemeri Kullanma Zorunluluğu
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan emniyet kemeri kullanma zorunluluğunu ve yararlarını anlatan bu iki kartın kartların firmalar tarafından bastırılarak otobüs koltuk arkalarına koymaları ve anonslarda anlatılması kazalardaki ölüm ve yaralanma oranlarını azaltılmasına büyük katkı sağlayacaktır ve tazminat risklerimizi azaltacaktır.