Uluslararası sorumlular 2008 finansal krizinin kuralsız serbestlikten kaynaklandığını bildiriyorlar, uzunca zamandır.
Serbestlik, önce anılmış şirketleri batırdı; tek gecede batan büyük Amerikan şirketlerini hatırlasınız. Denetçi ile yöneticinin bir olup batırdıkları da sonradan ortalara dökülmüştü.
Kısa zaman sonra da bu serbestlik devletleri sıkıntıya sokmaya başlamıştı, merkez bankaları ve az da olsa ekonomi yöneticileri sorumluluk almışlardı. Uygulama ise hala para basmak. Halbuki kurtuluş reçetelerinde tüm dünya ülkelerine yasaklamışlardı para basmayı.
Avrupa Birliği’nde bir denetleme kurulu kurmak, siyasi birlik gerektirdiğinden 6 yıldır bir ilerleme olmadı.
BDDK’yı övüyorlar halbuki.
* * *
BDDK, kredi kartları borçlarında şunu gördü:
1- Büyük bankaların kredi kartı alacakları ve tüketici kredileri büyüyor
2- Katılım bankalarının KOBİ ve ihracat kredileri büyüyor.
Yani büyük bankalar küçük işlemlerle uğraşıyor ama çok kazanıyor. Küçük bankalar büyük işlemlerle uğraşıyorlar, sanayiye ve ihracata büyük katkı sağlıyorlar.
BDDK, adı geçen bankaların adlarını da duyurdu.
* * *
Serbestlik sayesinde, vatandaşta gelir ile orantılı olmayan ve 56 milyon adetlik bir kredi kart portföyü ile tüketici kredisi kalemi oluşmuş.
2000-2012 süresinde krediler 22 kat, mevduat 10 kat artmış. Rakamları nüfusa bölersek kişi başı kredi ile kişi başı mevduat eşit: 9.500 dolar. Türkiye Bankalar Birliği Raporu sonuçları böyle…
Durum çok parlak, çünkü mevduat krediyi yüzde 100 karşılıyor.
Borcun ve mevduatın dağılımı da denk olsa, sorun hiç yok.
Serbestliğe sınır geliyor. Artık bir SMS mesajına 15 maaşlık krediler, 10 maaşlık limiti olan kartlar dağıtılmayacak.
Bankacılar, yeni kuralların kârda 1,5 puan; maliyette 1 puan eksi etki yapacağını bildiriyorlar.
* * *
Ben ulusal göz olarak memnunum, çünkü üretim üzerindeki finans yükü artık görülüyor. Göz vardı zaten, izan da oluşuyor, şükür.
Bankacıların da fazla üzülmeyeceği oranlardan açıkça belli oldu.
* * *
Buradan tekrar çıkan ders şu: Serbestlik başıboşluk değildir.
ABD Başkanı Obama da üretimi arttıracak bir Merkez Bankası Başkanı seçeceğini bildirdi, geçen hafta. Yani üretim piyasalarını destekleyecek, finansal maliyetlerin üretim üzerindeki yükünü azaltacak.
* * *
Dünya Bankası Başkanı Kim de gelir dağılımında dikkatli davranmak gereğini vurgulamıştı, hatırlarsınız.
* * *
Üretimin olmadığı yerde finansın da işe yaramadığı anlaşılıyor, oralarda bile.
Üretimli haftalar dilerim.