Bakkalda, kasapta, manavda otobüs bileti satıldığı tespit edildi; bunu biliyorduk ama bu kadar ayağa düşürülmemesi lazım. Özellikle bunu online yaptıran şirketler var. Özellikle bizim sektörümüze büyük katkısı olan bir yazılım şirketinin bunun içinde olması beni üzdü; belgesiz taşıma yapıyorlar.. Bunun bir kurumsal yapısının olması lazım. 2500 dolayında F1 ve F2 acente sahibi arkadaşımız Bakanlığa 20 milyon TL yatırdı. Bu, kayıt dışındaki insanlara çanak tutmaktır. Acente tanımının doğru yapılması gerekiyor. Nitelikleri, şartları doğru belirlenirse, bu şartlara uymayanların bunu yapmasına engel olunabilir. Bakkalların, kasapların yapamayacağı şekilde tanım getirilmesi gerekiyor. Ulaştırma Bakanlığı, kayıt altındaki insanlara haksızlık olmaması için kayıt dışında bu tür faaliyetlere önleyici tedbirler alacağı bir düzenleme yapmalı.
Yaptırım ve denetim yetersizliği
Bu tür faaliyetlere yönelik cezalandırma var ama hala yapılabiliyorsa yaptırım ve denetim yetersizliğindendir. Aslında biz, ulusal bir portal oluşturmalıyız. Ulusal bir portal üzerinden biletin daha az maliyetle edinilmesini sağlamak ve acente komisyonlarını aşağıya çekmek. Eğer Ulaştırma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile ortaklaşa elektronik sistemin bir portala dönüşmesi konusunda hızlı bir adım atmaz ise bilet hiç hak etmeyen insanlar tarafından satılacak. Kayıt dışılığın önlenmesi açısından bunun önemi büyük. Yeni bir yapıya taşınması gerekiyor.
Otobüs biletleri, uçak bileti gibi satılmalı
Biz, otobüs biletlerini aynı uçak biletleri gibi hizmet ücreti olarak alınması gerektiğini savunuyoruz. Benim paramı ver, ister sat, ister satma denilecek noktaya getirilmesi gerekiyor. Acenteye tanıtım getirilerek her isteyenin her işi yaparak bu işin sulandırılmasının önlenmesi gerekiyor. Elektronik biletle ilgili imkan sınırlı. Onu hızlandırmamız lazım. Elektronik bilet portal ile satılırsa sektör daha fazla ilgi gösterecektir. Tüm firmalarımızın elektronik biletin gerektirdiği şartları yerine getirmesi zor. Elektronik bileti ancak kurumsalmış firmalar satabilir.
Sanal ticaret düzenlemeli
Sektördeki firmaların kurumsallaştırılması gerekiyor. Bütün firmaların elektronik bilet satabilecek hale gelmesi lazım. Tabii, sanal ticaretin şekillendirilmesi gerekiyor. Kanunların çıkarılması gerekir. Mevzuat yetersizliğinin giderilmesi ve boşlukların doldurulması lazım. Bunun için tüm firmaların kayıt altına gireceği bir yapıyı oluşturmalıyız.
Bu iş yürümeyecek
Bakanlıkla görüştük. “Bize de bazı şikayetler geldi, bir çalışma yapıyoruz” dediler. Otobüsçünün acentelere verecek parası yok artık. Acenteler hizmet payı altında ayrı para almalı. Havayolundaki yapıyı otobüsçülüğe taşımalıyız. Bugün yürütüyoruz, ama orta vadede artık bu iş yürümeyecek. Servis, akaryakıt, ikram, acente payı, yönetim payı ve kendi payını koyduğunuzda otobüsçüye verecek bir para kalmıyor. Kullanan öder mantığını sektöre getirmemiz gerekiyor. Akıllı bilet alan sıfır maliyetle alsın. Acenteden alan da aynı parayı ödüyor, ancak ben acenteye yüzde 10 pay veriyorum. Sektörümüzün havayolunda olduğu gibi acente maliyetlerini aşağıya çekecek yapılanmaya doğru adımlarını bir an önce atması önemliliğin ötesinde gerekli.
Herkese iyi haftalar diliyorum. ■