Uzun süredir beklenen ve çok önemsenen yeni Okul Servis Araçları Yönetmeliği üzerinde, maddelerine göre durmak gerekiyor.
UDH Bakanlığı esas olmalıydı
İlgili 4 Bakanlıkça hazırlandığını bildiğimiz bu Yönetmelik, 25 Ekim 2017 tarihli Resmi Gazete’de İçişleri Bakanlığı adına yayınlandı. Her ne kadar karayollarında trafik düzenini sağlamak ve denetlemek görevi bu Bakanlığa verilmişse de taşımaları düzenleme görevi UDH Bakanlığı’nın olup, bu Yönetmelik onun adına yayınlanmalıydı. Nitekim kaldırılan eski Servis Yönetmeliği böyleydi.
Kapsam
Burada öğrenci taşıma faaliyetlerini kapsadığı ifade edilmiş. Halbuki çocuk taşınmasını da kapsıyor. Ayrı bir Yönetmeliği olan taşıma yoluyla eğitime erişim taşımalarını kapsayıp kapsamadığı da net değil.
Tanımlar
Kapsamda ifade edilmeyen çocuk tanımı yapılmış. Bunun içinde kreş, gündüz bakımevi, çocuk kulübü yer alıyor. Kapsamda yer alan öğrencinin ise tanımı bulunmuyor. Anlaşılıyor ki, okul öncesi eğitim ile ilkokul ve ortaokula gidenler kapsanıyor. Zaman zaman zorunlu eğitim dense de liselere yönelik öğrenci taşımaları kapsam dışı gibi.
Taşımacıyı, taşımayı ve yolcuyu öğrenci servis hizmetine göre özel olarak tanımlarken şoför tanımını buna göre yapmayıp trafik ve taşıma mevzuatlarındaki genel tanımı koymuş. Öyleyse ne gerek var?
Taşıtlar
İç ve dış kamera ile 30 gün kapasiteli kayıt cihazı, üç noktalı emniyet kemeri ve gerekli koruyucu tertibat ile oturmaya duyarlı sensor zorunluluğu geliyor. Bu zorunluluklara uyum için de 3 Eylül 2018’e kadar süre verilmiş. Mevcut araçların bunlara uyumu ve maliyeti problemler getirebilir.
Servis araçlarının camlarına renkli film takılması ve beyaz cam dışında cam kullanılması yasaklanıyor. Renkli filmler hemen sökülmek zorunda gibi. Renkli camlar için 3 Eylül 2018’e, bunlardan fabrika çıkışlı olanlara 3 Eylül 2019’a kadar süre veriliyor. Bu yasakların diğer tüm taşıtlara da uygulanacağı Yönetmeliğin yayınlandığı gün olan 25 Ekim 2017 tarihli İçişleri Bakanlığı genelgesi ile ayrıca duyuruldu. Öyleyse tüm taşıtlara zorunlu olan hususların servisler için ayrıca zorunlu yapılmasına gerek var mı?
Taşımacılar
Mahkumiyet ve hüküm giyme ile ilgili şartlar anlaşılabilir. Ancak kovuşturma veya suçla irtibat şartları uygulamada sorun olabilir. Zira bunları tam olarak bilmek öğrenmek hayli zordur.
Taşımacıların öğrencileri Milli Eğitim Bakanlığı’nca belirlenen sürelerde taşıması zor uygulanabilir. Bunun yerine 9.1.ğ’de belirtilen süre uyumu daha uygun ve yeterli.
Taşımacıların esnaf odalarınca belirlenen fiyat tarifesine uyması isteniyor. Önce belirteyim ki, bunlar uyulması zorunlu tarifeler değil, tavan ücretlerdir. Esnaf olmayıp ticaret odasına kayıtlı olan büyük taşımacılar buna niye uysun. Bunun yanı sıra büyükşehirlerde UKOME tarife yayınlıyor. Okulların pazarlık hakkı da var. Hayli karışık bir durum.
Araç takip sistemi verilerinin velilerle de paylaşılması zorunluluğu sorun getirebilir.
Personel eğitimi
Milli Eğitimin ilgililerle işbirliği yaparak şoför ve rehber personele eğitim ve sertifika vermesi söz konusu. Bu konu üzerinde fazlaca duruldu. Halbuki kapsamı basit bir eğitim gibi duruyor. Bence tartışmalı bir konu.
Servis çalıştırma
Servislerle anlaşmanın 3 yıla kadar yapılabileceği belirtiliyor. Daha fazlasını engelleme bakımından iyi olsa da zaten var olan bu durumu bir hak gibi sunmak pek doğru değil.
Büyük taşımacıların eksiklerini bireysel taşımacılarla tamamlamalarında en az 3’te 1 taşıtın taşımacı adına tescili olması net ifade edilmemiş. Bir özmala iki sözleşmeli gibi duruyor.
Veliler, isterlerse okulun dışında kendilerine bir taşımacı bulabilecekler. Bu, zaten velilerin hakkı değil mi? Gerçi, bu sözleşmenin mülki amirlerce onay şartı var, ama bu şart daha yumuşak da olsa okulun yapacağı sözleşmeler için de geçerli.
Bu maddedeki esasların taşımalı eğitime uygulanmayacağı belirtiliyor. Peki diğerleri uygulanacak mı?
Çalışanlar
Şoförlerde psikoteknik yeterlilik şartı var. Bu konu yolcu taşımalarında çok gündemde oldu. Sonunda kaldırıldı. Şoförlerin sağlık konusu Trafik Yönetmeliği’ne zaten girdi. Bu konu tüm taşımalar en azından yolcu taşımaları için çözümlenmeli. Hem SRC 2 hem de Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun belgesi isteniyor. Gerçi ikincisi için 2020’ye süre verilmiş ama bir tanesi yetmeli.
Rehber personelin lise mezunu şartında umarım sorun yaşanmaz.
Denetim
Konu önemli. İyi denetlensin. Ama çok başlılık olmasın. Valilik ve kaymakamlıkların denetim komisyonları, kolluk kuvvetleri ve ilgili Bakanlıkların denetimleri söz konusu. Bu da çok başlılık olmayacak mı?
1 Ocak 2018 çok yakın
Yönetmeliğin geçiş hükümlerinde 1 Ocak 2018’den itibaren bu Yönetmeliğe uygun olmayan araçlara servis aracı tescili yapılamayacağı belirtiliyor. Buna uygun üretim yapmak, üretim bandını buna göre değiştirmek bu kadar kolay mı? Önceden üretilmiş stok araçlar ve üretilecek araçlara takılmak üzere temin edilmiş renkli camlar ne olacak?
Taşımalı eğitime imkan
Yönetmelikte, taşımalı eğitim taşımalarında, Taşıma Yönetmeliği belgelerinin aranacağı hususu var. Yönetmeliğin geçici maddesinde ise bu şartın dahi 2020’ye kadar aranmayacağı belirtiliyor. Bırakın bu Yönetmeliğin şartlarına uymayı diğer Yönetmeliğin belge şartına dahi uyulmadan taşımacılık yapılabilmesine izin pek hoş değil. Yani 2020’ye kadar hiçbir belgesi olmayan taşıtlar bu işi yapacak.
Sigorta zorunluluğu
Yönetmelikte sigortaya ilişkin olarak trafik mevzuatındaki kurallar tekrarlanıyor. Buna ne gerek var? Trafik mevzuatında yer alan ve tüm taşıtlara uygulanan sigorta zorunluluklarının burada belirtilmesi gerekli mi?
Kandıralı sen de dur!
Yönetmelikte, başka mevzuatta yer alan pek çok hususa uyulacağı ayrıca ifade edilmiş. Bunlara uyulacağı kendi mevzuatında var iken burada bu zorunluluğu tekrarlamak niye? Zaten hatırlatmanın ötesinde bir yaptırımları da yok. Zira bu yaptırımlar ana mevzuatında bulunuyor. Buna karşılık taşımacıların, diğer mevzuatta okul servislerine yönelik şart ve yükümlülüklere uyacağı belirtilmiş. Hani bir şeyi unutmuşsak kendimizi garantiye alalım der gibi.
Beni tanıyanlar bilir ki; ben, ifadesiyle ve içeriğiyle kusursuz mevzuat isterim. Bunun zor olduğunu da bilirim. Yapılacak katkılarla bu mükemmelliğe doğru gidileceği de tartışma götürmez. Bu önemli konuda da zamanla iyileşme sağlanacağına inanıyorum. ■